WIRON to nowy sposób liczenia oprocentowania kredytów w Polsce. Zastępuje WIBOR, który przez lata był podstawą do wyliczania rat. WIRON opiera się na prawdziwych transakcjach między bankami, a nie na przewidywaniach. Dzięki temu ma lepiej oddawać to, co dzieje się na rynku. Dla osób spłacających kredyty oznacza to bardziej przejrzyste i realne oprocentowanie.
Czym jest WIRON i dlaczego zastępuje WIBOR?
WIRON, czyli Warsaw Interest Rate Overnight, został wprowadzony po to, aby lepiej odzwierciedlać sytuację na rynku finansowym. To wskaźnik referencyjny, który oblicza się na podstawie rzeczywistych transakcji zawieranych pomiędzy instytucjami finansowymi. Nie ma tu miejsca na domysły – dane są konkretne, codzienne i aktualne.
Dotychczasowy WIBOR opierał się na deklaracjach banków, po jakim koszcie byłyby skłonne pożyczać sobie pieniądze. To rodziło pytania o jego dokładność. W praktyce oznaczało to, że kredytobiorcy płacili raty wyliczone nie na podstawie tego, co działo się realnie na rynku, tylko na podstawie prognoz. Wprowadzenie WIRON-u jest próbą uporządkowania tej sytuacji i zapewnienia większej rzetelności przy wyliczaniu oprocentowania kredytów.
Jak działa WIBOR i dlaczego budził zastrzeżenia?
WIBOR, czyli Warsaw Interbank Offered Rate, był przez lata głównym wskaźnikiem służącym do ustalania oprocentowania kredytów złotowych. Banki deklarowały, po jakiej stawce udzieliłyby sobie nawzajem pożyczek. Na tej podstawie ustalano wartość wskaźnika, która trafiała następnie do umów kredytowych.
Problem polegał na tym, że banki nie musiały zawierać żadnych realnych transakcji, by wpływać na poziom WIBOR-u. Wystarczyła sama deklaracja. To oznaczało ryzyko oderwania wskaźnika od rzeczywistości. Gdy stopy procentowe szły w górę, raty kredytów rosły gwałtownie – nawet wtedy, gdy warunki rynkowe nie były tak drastyczne. W efekcie wielu kredytobiorców płaciło znacznie wyższe raty, niż wynikałoby to z realnych kosztów pieniądza.
WIRON a WIBOR – najważniejsze różnice
Różnice pomiędzy WIRON-em a WIBOR-em są wyraźne i mają duże znaczenie dla osób, które spłacają kredyty. Przede wszystkim WIRON opiera się na rzeczywistych transakcjach, a WIBOR na przewidywaniach. WIRON jest wskaźnikiem jednodniowym, aktualizowanym każdego dnia. Banki wykorzystują go w kredytach, przeliczając dane na okresy kwartalne (np. WIRON 3M Compounded), co pozwala ustalić oprocentowanie kredytu na najbliższe miesiące.
WIBOR występował w wersjach np. 3M i 6M, co oznaczało, że jego wartość aktualizowano co trzy lub sześć miesięcy. WIRON działa dynamicznie, dzięki czemu lepiej oddaje zmieniającą się sytuację gospodarczą. Dla kredytobiorcy oznacza to większą przewidywalność i przejrzystość w kwestii kosztów kredytu.
Od kiedy WIRON zastępuje WIBOR i jak to wpłynie na kredyty?
Proces zamiany WIBOR-u na WIRON trwa od 2023 roku i został zaplanowany do końca 2027. Od 2025 roku banki mają obowiązek oferować nowe kredyty hipoteczne wyłącznie z oprocentowaniem opartym na WIRON-ie. Dotychczasowe umowy będą podlegały tzw. konwersji – czyli zmianie wskaźnika w istniejących kredytach.
Banki będą kontaktować się z klientami i przedstawiać aneksy do umów. Zmiana wskaźnika nie będzie wprowadzana automatycznie ani bez wiedzy kredytobiorcy. Cały proces ma odbywać się zgodnie z tzw. planem przekształcenia, przygotowanym przez Komisję Nadzoru Finansowego, Ministerstwo Finansów oraz GPW Benchmark. Celem jest zapewnienie bezpieczeństwa prawnego i finansowego zarówno bankom, jak i klientom.
Czy WIRON oznacza niższe raty kredytu?
Porównując historyczne dane, WIRON ma zwykle niższą wartość niż WIBOR. Dla kredytobiorców może to oznaczać mniejsze raty. Przykład: w styczniu 2024 roku WIRON 1M Compounded wynosił 5,58%, podczas gdy WIBOR 1M – 5,86%. Różnica 0,28 punktu procentowego przy kredycie hipotecznym na kilkaset tysięcy złotych to realna oszczędność – sięgająca nawet kilkuset złotych miesięcznie.
W praktyce raty kredytów opartych na WIRON-ie zmieniają się w zależności od wartości uśrednionego wskaźnika za poprzedni okres. To daje większą zgodność z sytuacją na rynku i ogranicza ryzyko przepłacania za finansowanie. Dla wielu osób to dobra wiadomość – mniejsze ryzyko nagłych i wysokich podwyżek rat.
Jak wygląda nowa oferta banków oparta na WIRON-ie?
Banki coraz chętniej wprowadzają kredyty hipoteczne oparte na WIRON-ie. Konstrukcja oprocentowania w takich kredytach wygląda następująco: marża banku (np. 2%) + wartość WIRON 3M Compounded (np. 5,6%). W efekcie oprocentowanie kredytu wynosi 7,6% i zmienia się co trzy miesiące, zgodnie z aktualizacją wskaźnika.
To rozwiązanie staje się coraz popularniejsze – nie tylko z powodu oczekiwanej oszczędności, ale też przejrzystości. Klient dokładnie wie, na jakiej podstawie wyliczane są raty, a sama konstrukcja umowy opiera się na obiektywnych danych. Dodatkowo banki są zobowiązane do udostępniania informacji o wartości wskaźnika oraz jego wpływie na oprocentowanie.
Jak WIRON wpływa na rynek finansowy i stabilność sektora bankowego?
Wprowadzenie WIRON-u to zmiana o charakterze systemowym. Dotyczy nie tylko klientów indywidualnych, ale również całego sektora bankowego. Dzięki oparciu o rzeczywiste dane, wskaźnik ten jest trudniejszy do zmanipulowania, co wzmacnia zaufanie do rynku finansowego.
Tego typu reforma nie jest wyjątkiem – podobne działania podjęto wcześniej w innych krajach. W USA wskaźnik LIBOR został zastąpiony przez SOFR, a w Unii Europejskiej stosuje się m.in. €STR. Polska, wprowadzając WIRON, dostosowuje się do standardów unijnego rozporządzenia BMR i podnosi wiarygodność całego sektora kredytowego. To ważne także z punktu widzenia inwestorów i stabilności systemu bankowego.
Co powinien zrobić kredytobiorca w związku ze zmianą wskaźnika?
Jeśli ktoś spłaca kredyt hipoteczny oparty na WIBOR-ze, nie musi działać od razu. Zmiana nie nastąpi z dnia na dzień. Warto jednak być czujnym – śledzić informacje z banku i reagować, gdy pojawi się propozycja konwersji na WIRON. Każda zmiana wymaga podpisania aneksu do umowy, który określi nowe zasady oprocentowania.
Dobrze jest sprawdzić, czy nowa oferta rzeczywiście będzie korzystniejsza. Przykład z życia: klient z kredytem na 30 lat, wziętym przy WIBOR-ze 6M + 2%, po przejściu na WIRON 3M Compounded + 2%, obniżył ratę o ponad 280 zł miesięcznie. To pokazuje, jak realne znaczenie ma zmiana wskaźnika w codziennym życiu.
Jacek Grudniewski
Ekspert portalu Kredytypozyczki.com
